Doorligwond (decubitus)

Oorzaken Decubitus kan ontstaan door druk- en schuifkrachten. Het komt met name voor bij mensen die veel in één houding liggen of zitten. Oorzaken Decubitus kan ontstaan door druk- en schuifkrachten. Het komt met name voor bij mensen die veel in één houding liggen of zitten.

Drukkrachten: door drukkrachten op de huid worden kleine bloedvaten en het weefsel samengedrukt. De huid en het weefsel krijgen daardoor niet voldoende voedingstoffen en zuurstof. Dit kan tot gevolg hebben dat de cellen afsterven, de huid stuk gaat en er decubitus ontstaat.
Schuifkrachten: door schuifkrachten kunnen bloedvaten rekken of buigen waardoor ze minder bloed kunnen vervoeren en huidcellen afsterven. Dit kan bijvoorbeeld als u onderuit zakt in bed of in een stoel.

Bij wie ontstaat decubitus en waar? Patiënten van alle leeftijden, zowel mannen als vrouwen, hebben een risico om in het kader van hun ziekte decubitus te krijgen. Naast druk- en schuifkrachten is er een aantal andere factoren die het risico van decubitus bij de patiënt verhogen: Bij wie ontstaat decubitus en waar? Patiënten van alle leeftijden, zowel mannen als vrouwen, hebben een risico om in het kader van hun ziekte decubitus te krijgen. Naast druk- en schuifkrachten is er een aantal andere factoren die het risico van decubitus bij de patiënt verhogen:

Bedlegerig of stoelgebonden
Onvermogen om te bewegen (bijvoorbeeld narcose/coma/verlamming)
Verlies van ontlasting en/of urine (incontinentie)
Slechte voedingstoestand
Koorts/vochtige huid
Diabetes Mellitus (suikerziekte)
Hart- en vaatziekte
Eerder decubitus gehad

De kans op het krijgen van decubitus is het grootst op plaatsen waar het bot dicht onder de huid ligt. Bijvoorbeeld ellebogen, heupen, stuit, zitbeenknobbels, hielen en enkels.

Bronvermelding afbeelding: WCS wondenboek 13^e druk 2015

Categorieën Er zijn verschillende categorieën bij decubitus te onderscheiden: Categorieën Er zijn verschillende categorieën bij decubitus te onderscheiden:

verkleuring (roodheid) van de huid, die niet verdwijnt of wegdrukbaar is.
oppervlakkige wond (beschadiging); beperkt tot opperhuid (buitenste laagje van de huid) en lederhuid (ligt onder de opperhuid). Bijvoorbeeld een blaar of een schaafwond, zonder dat het onderliggend weefsel is beschadigd.
een diepere wond van huid en onderhuids vetweefsel (ligt onder de lederhuid), zonder dat de onderliggende botten of pezen (spieren) zijn aangetast.
een diepe wond waarbij de onderliggende botten of pezen (spieren) zijn aangetast, met of zonder schade aan de opperhuid en lederhuid.

Behandeling Wanneer decubitus wordt ontdekt dient men meteen de nodige maatregelen te nemen. Extra aandacht is nodig voor het matras, de voeding en lighouding van de patiënt. De lokale wondbehandeling kent enkele principes: Behandeling Wanneer decubitus wordt ontdekt dient men meteen de nodige maatregelen te nemen. Extra aandacht is nodig voor het matras, de voeding en lighouding van de patiënt. De lokale wondbehandeling kent enkele principes:

Verwijdering van de necrose (dood weefsel):
- Grote dode weefselstukken worden door de chirurg operatief verwijderd. Kleinere oppervlakten met dood weefsel kunnen met een schaar worden weggeknipt;
- Oppervlakkig geel beslag kan soms met necrose oplossende zalf worden verwijderd;
- Hypochloriet-oplossing wordt gebruikt voor hele diepe decubituswonden met veel dood weefsel. Gaasjes gedrenkt in deze oplossing worden meerdere keren per dag in de wond gebracht.
Bestrijden van infectie: goed reinigen van de wond
Voldoende eiwitrijke voeding
Activeren van weefselherstel door speciale wondverzorging:
het type wondverzorging is sterk afhankelijk van de ernst van de decubituswonden; sommige diepe decubituswonden kunnen met vacuümtherapie behandeld worden.
Toepassing van speciale anti-decubitus matrassen die de druk op het wondgebied opheffen. In ernstige vormen van decubitus worden vaak speciale luchtmatrassen gebruikt, waarbij de drukpunten van het lichaam (de stuit, hakken) automatisch worden ontlast.

Tips: voorkomen is beter dan genezen In het ziekenhuis wordt veel aandacht besteed aan het voorkomen van decubitus. Waar letten wij op en waar kunt u op letten: Tips: voorkomen is beter dan genezen In het ziekenhuis wordt veel aandacht besteed aan het voorkomen van decubitus. Waar letten wij op en waar kunt u op letten:

Inspectie van de huid: bekijk dagelijks uw huid of u rode plekken ziet die niet verdwijnen als u er op drukt. Kijk ook of er verder geen beschadigingen zijn van de huid.
Beweeg zo veel mogelijk: blijf zo veel mogelijk bewegen, ook als u aan bed of rolstoel gebonden bent.
Zorg voor een juiste houding:

- een kantelstoel zorgt voor de beste zithouding wanneer u de stoel iets naar achteren kantelt (60 graden) en de benen op een voetenbankje rusten met de hielen vrij. Wanneer u rechtop wilt zitten, zorg er dan voor dat de voeten plat op de grond komen of gebruik een voetenbankje.

- een verstelbaar bed zorgt voor de beste houding in bed.
Wanneer u op de rug ligt kunt u de hielen vrij leggen door een kussen onder de onderbenen te leggen.

Bronvermelding afbeeldingen: WCS wondenboek 13^e druk 2015

Zorg voor een droge en schone onderlaag: voorkom kreukels en kruimels in de stoel en in bed.
Verander regelmatig van houding: als u veel in een stoel zit, probeer dan regelmatig van houding te veranderen. Probeer elk uur een stukje te lopen of even te gaan staan. Als u een verstelbare stoel heeft, wissel dan hiermee af en toe van houding. Wanneer u veel in bed ligt, probeer dan elke vier uur te veranderen van houding door af te wisselen in rug- en zijligging.
Niet schuiven, maar liften: schuif zo min mogelijk met uw zitvlak over het matras of de zitting van uw stoel. Wanneer u van houding verandert, til dan uw zitvlak op. Gebruik in de stoel de armleuningen om af te zetten. U kunt een papegaai aanschaffen voor in bed; dit is een beugel om aan op te trekken.
Zorg voor een goede lichamelijke hygiëne: houd uw huid droog en schoon, let hier extra op bij transpiratie en incontinentie. Als u een droge huid hebt, vet deze dan in met een vette crème of zalf.
Eet voldoende en gevarieerd: probeer drie maaltijden op een dag aan te houden en anders eet meerdere keren een kleine portie. Wanneer het eten moeizaam gaat, bespreek dit met de huisarts, zij kunnen eventueel een diëtist inschakelen. Drink ook voldoende vocht.
Zorg voor de juiste materialen: overleg met de verpleegkundige of huisarts of u extra hulpmiddelen nodig hebt om decubitus te voorkomen zoals een antidecubitus- matras/zitkussen.

Wondexpertisecentrum Voor de behandeling van een doorligwond (decubitus) kunt u een afspraak maken bij het Wondexpertisecentrum van het Maasstad Ziekenhuis. Wondexpertisecentrum Voor de behandeling van een doorligwond (decubitus) kunt u een afspraak maken bij het Wondexpertisecentrum van het Maasstad Ziekenhuis.