Wanneer een spier wordt aangespannen dan trekt de pees aan het bot waardoor een lichaamsdeel beweegt. In de duim lopen drie pezen die zorgen voor het strekken en naar buiten bewegen van de duim. De belangrijkste pees die zorgt voor het strekken en openen van de duim is de EPL (extensor pollices longus). Een ruptuur van de EPL kan optreden na een fractuur van de pols, een ontstekingsreactie van de pees of het gewricht of (zeer zelden) spontaan.
Een ruptuur van de lange duimstrekker (rode kruis) wordt hersteld met een extra strekpees van de wijsvinger (groen) die u kunt missen.
Deze pees wordt bij de aanhechting losgemaakt en vastgemaakt aan de kapotte duimstrekker.
Aan de rugzijde van de hand zullen een tweetal kleine littekens te zien zijn (groene stippellijn).
Bij een EPL ruptuur kunt u last hebben van:
- Pijn en zwelling aan de rug- en duimzijde van de pols.
- Functieverlies van de duim, waarbij de duim niet volledig gestrekt kan worden. U kunt dit merken wanneer voorwerpen (bijvoorbeeld een kopje) niet met de duim omvat kunnen worden.
U bespreekt uw klachtenpatroon met de arts en er wordt lichamelijk onderzoek uitgevoerd. Bij het lichamelijk onderzoek wordt de duim plat op tafel gelegd en er wordt gevraagd de duim naar het plafond te wijzen. Er is slechts zelden aanvullend onderzoek nodig.
Niet-operatieve behandeling
Er is geen goede niet-operatieve behandelingsoptie voor een EPL ruptuur. Als de functionele klachten als minimaal worden ervaren, kan de patiënt er voor kiezen niets te doen.
Operatieve behandeling
Helaas is het vrijwel nooit mogelijk om de EPL te herstellen door alleen de twee peesstompen aan elkaar te hechten. De pees is vaak niet scherp doorsneden maar meer kapot gesleten. Er zijn dan twee mogelijkheden:
- Er wordt een stukje pees elders uit het lichaam (wat gemist kan worden) gebruikt als overbrugging tussen de twee peesstompen.
- Een extra pees van de wijsvinger (EIP) wordt gebruikt om de functie van de EPL over te nemen (EIP naar EPL pees transfer). Deze procedure wordt veelal gebruikt ter behandeling van een EPL ruptuur. Op de polikliniek wordt met een simpel testje gekeken of deze extra pees aanwezig is. De EIP wordt losgemaakt in de wijsvinger en weer vastgezet op de EPL in de duim. De patiënt moet gaan trainen om de wijsvingerpees aan te sturen, zodat daarna de duim kan worden gestrekt. Dit gaat over het algemeen vrij goed. De nieuwe strekpees van de duim heeft echter niet exact dezelfde kracht en trekrichting als de oude duimstrekpees. De functie van de duim zal dus mogelijk niet volledig terugkeren naar de oude situatie.
Voor de operatie dient u rekening te houden met onderstaande zaken:
- Draag makkelijke, ruimvallende kleding.
- Neem een begeleider mee naar het ziekenhuis om u na de operatie te helpen met het aankleden/vervoer naar huis.
- Draag geen sieraden of nagellak.
- Haal alvast pijnstilling in huis (u kunt volstaan met paracetamol).
- Geef eventuele allergieën voor de ingreep door aan de arts.
- Stop in overleg met de arts enkele dagen voor de operatie met bloedverdunnende medicatie. U kunt dit één dag na de operatie weer hervatten.
Operatie
EIP naar EPL pees transfer
Bij de operatie ligt u op de rug met uw arm opzij. De operatie gebeurt vaak in dagbehandeling onder verdoving van de gehele arm. Slechts zelden wordt gekozen voor volledige anesthesie.
Er wordt een snede gemaakt over de rug- en duimzijde van de pols overgang naar de hand. De huid wordt opzij geklapt. De zenuwen worden opzij gehouden en de gescheurde EPL komt in beeld. Via een tweede snede aan het begin de van de wijsvinger wordt de extra pees (EIP) losgemaakt en onderhuids naar de EPL verplaatst. Met een stevige hechting wordt de EIP aan de EPL vastgemaakt. De huid wordt hierna gesloten.
- Na de operatie krijgt u een gipsverband met de pols vrijwel recht en de duim in strekstand. Voor eventuele napijn kunt u paracetamol (max. 4 x daags 1000 mg) gebruiken.
- Zelf autorijden met het gipsverband mag niet, u bent dan niet verzekerd.
- De hechtingen worden na ongeveer 10 dagen door een verpleegkundige verwijderd.
Hersteltraject (operatieve behandeling)
- De spalk mag niet nat worden. Tijdens douchen adviseren wij u een plastic zak om de hand te doen.
- De gehele nabehandeling is zeer intensief. Na een paar dagen begint u met oefentherapie waarvoor een speciale spalk gemaakt zal worden (dynamische extensie spalk). Onder begeleiding van het handenteam kunt u starten met bewegen van de duim. De duim is met de spalk verbonden door een hangmat aan een elastiekje. Waarbij het strekken van de duim plaatsvindt door het elastiekje en het buigen van de duim door u zelf gedaan wordt. Na vier weken wordt gestart met het actief strekken van de duim. Na twaalf weken mag u de duim weer normaal belasten. Het herstel en de revalidatie richt zich op de genezing van de nieuwe duimstrekpees zonder dat de pees scheurt en voorkomt verklevingen met het omliggende weefsel (en dus stijfheid).
- De duur van de herstelfase is variabel en afhankelijk van uw wondgenezing en herstel.
- Soms komt het voor dat het litteken en het gebied rondom het litteken langere tijd (weken tot maanden) gevoelig blijft bij aanraken en druk zetten. Het litteken kan ook hard aanvoelen. Deze klachten zijn vrijwel altijd tijdelijk.
- Autorijden is gemiddeld weer mogelijk vanaf 12 weken wanneer de spalk niet meer gebruikt wordt.
- Na ongeveer 3 à 4 maanden is sporten weer mogelijk. De afneembare spalk dient het eerste jaar tijdens het sporten gedragen worden. Tot zes maanden na het ontstaan van het letsel raden wij aan om contact/vechtsporten en intensieve stressmomenten te vermijden.
Handenteam
Na een EIP naar EPL transfer is er nabehandeling nodig, welke bestaat uit spalk- en oefentherapie. Deze nabehandeling vindt plaats bij het Hand- en Pols Expertisecentrum van het Maasstad Ziekenhuis en wordt uitgevoerd door medewerkers van het handenteam. Zeer globaal duurt de nabehandeling 3-4 maanden, waarbij u de eerste weken gemiddeld 1-2 x per week wordt behandeld.
Mogelijke complicaties
Bij alle operaties bestaat een geringe kans dat complicaties zich voordoen. Voor de volledigheid noemen we de (zeer) zeldzame complicaties. Als u vragen heeft over de mogelijke complicaties, raden wij u aan om contact op te nemen met uw behandelend arts.
- Een wondinfectie, een nabloeding of een veranderd gevoel rondom het litteken. Neem bij roodheid, koorts of erge pijnklachten contact op met het ziekenhuis.
- Na een trauma of operatie van de hand kunnen er onbegrepen klachten ontstaan die niet direct te maken hebben met het trauma of de operatie. Deze klachten omvatten roodheid, zwelling, een glanzende huid, stijfheid en pijn. Ook kan er intolerantie ontstaan voor koud. Deze klachten komen slechts zeer zelden voor en zijn vaak tijdelijk.
- De nieuwe strekpees van de duim heeft niet exact dezelfde kracht en trekrichting als de oude duimstrekpees. Soms blijkt dat de nieuwe pees te slap of te strak staat. De arts zal dan met u bespreken of een nieuwe operatie noodzakelijk is.
- Mogelijke verklevingen van de pees met als gevolg een stijvere duim. Deze complicaties zijn te voorkomen en te behandelen met oefentherapie.
- Als gevolg van een ontsteking, verkeerd gebruik maar ook zonder duidelijke oorzaak kan de herstelde pees opnieuw knappen. Afhankelijk van de situatie wordt dan de verdere behandeling bepaald door uw arts.
- Een verminderd gevoel op de rug-, duimzijde van de pols en vinger door beschadiging van een zenuw.
