5. Behandeling

Onderstaand vindt u de meest toegepaste behandelingen bij multipel lymfomen.  

• chemotherapie;
• radiotherapie.

 Vaak wordt er een combinatie van deze behandelingen gegeven.

De behandeling

De behandeling van multipel lymfomen wordt vooral bepaald door type en uitgebreidheid van de ziekten. De therapie afweging wordt gemaakt door de  hematoloog die de patiënt behandeld. Iedere patiënt wordt besproken in de hematologiebespreking. Dit is een multidisciplinair team bestaande uit hematologen van het Maasstad Ziekenhuis en van het Erasmus Medisch Centrum, pathologen, radiotherapeuten, verpleegkundigen en experts. U krijgt dus altijd automatisch een 2e mening.

Helaas is multipel myeloom (nog) niet te genezen. De vooruitzichten zijn door de ontwikkeling van nieuwe medicijnen de laatste jaren wel sterk verbeterd. Daardoor is de levensverwachting nu gemiddeld 6 tot 7 jaar en is een aanzienlijk percentage van de patiënten na 10 jaar nog in leven. De ziekte lijkt beter te behandelen wanneer deze in een zo vroeg mogelijk fase wordt gediagnosticeerd en behandeld. Er is dan een grotere kans op langdurige remissie. Een tijdige herkenning van symptomen is dan ook heel belangrijk. 

Meedoen aan wetenschappelijk onderzoek

U kunt er voor kiezen de standaardbehandeling te krijgen volgens de richtlijn van de Nederlandse Vereniging voor Hematologie. U kunt echter ook aan een van de studies van de HOVON deelnemen. De HOVON is opgericht door hematologen om wetenschappelijk onderzoek naar de behandeling van hematologische kankers te bevorderen. Onderzoek is noodzakelijk om nieuwe behandelmethoden en medicijnen te testen. Uw behandelend arts kan precies vertellen wat een bepaalde studie voor u kan betekenen. Werkt dit niet, dan kunt u altijd terugvallen op de standaardbehandeling. 

Jongere of oudere patiënt?

In de aanpak van de behandeling wordt een onderscheid gemaakt tussen patiënten tot ongeveer 70 jaar en oudere patiënten. De reden daarvan is dat patiënten jonger dan 70 meestal in een betere conditie zijn en een zwaardere behandeling aankunnen. 

Jongere patiënten  

Bent u jonger dan 70 jaar, dan is de behandeling intensief en bestaat uit maximaal 5 fasen:  

1. De inductiebehandeling
   Deze behandeling is gericht op het zo snel en effectief mogelijk verlagen van het aantal tumorcellen. Hiervoor wordt een combinatie van anti-myeloommiddelen gebruikt. Meestal wort het middel bortezomib (remt een eiwit in de myeloomcel waardoor deze stopt met delen) standaard gebruikt in combinatie met dexamethason en andere middelen zoals cyclosfosfamide, thalidomide of doxorubicine. De inductiebehandeling duurt 3 - 4 maanden.
2. Stamcelmobilisatie
   Na een chemotherapiebehandeling met cyclofosfamide in combinatie met groeifactoren kunnen stamcellen uit het bloed worden geoogst en ingevroren.
3. Autologe stamceltransplantatie
   Deze behandeling bestaat uit een hoge dosis melfalan (cytostaticum), waarna de eerder geoogste stamcellen worden teruggegeven om te zorgen dat de bloedaanmaak die door de intensieve therapie is uitgeschakeld, weer op gang komt. Na de stamceltransplantatie verblijft u in het ziekenhuis of thuis. Uw zorgverlener bespreekt met u de mogelijkheid als u thuis kunt herstellen.  
4. De onderhoudsbehandeling
   De waarde van deze behandeling staat nog niet vast. Wel is de ziekte hierdoor langer onder controle te houden, maar onbekend is of dit ook een overlevingsvoordeel oplevert. Een onderhoudsbehandeling gebeurt alleen bij deelname aan studies waarbij een deel van de patiënten wel en een deel geen onderhoudstherapie krijgt.
5. Allogene stamceltransplantatie
   Gezien de effectiviteit van de nieuwe anti-myeloommiddelen wordt deze behandeling nog maar zelden uitgevoerd, behalve wanneer de ziekte weer snel terugkomt na de autologe stamceltransplantatie. 

Oudere patiënten

Voor oudere patiënten is de behandeling er ook op gericht de ziekte effectief te bestrijden en zolang mogelijk onder controle te houden. Hierbij is de kwaliteit van leven een belangrijke factor. De voordelen van de behandeling moeten afgewogen worden tegen de nadelen, zoals bijwerkingen van de gebruikte medicatie. Ook oudere patiënten krijgen vaak bortezomib in combinatie met andere middelen zoals prednison en melfalan. Het aantal kuren dat een patiënt krijgt, is afhankelijk van de reactie op de behandeling.

Bijwerkingen behandeling

Het is niet mogelijk om te voorspellen van welke bijwerkingen u last kunt krijgen tijdens de behandeling. De bijwerkingen, en de mate waarin u daar last van hebt, verschillen per medicijn, per mens en ook per fase van de ziekte. Een aantal veelgebruikte medicijnen voor multipel myeloom kan polyneuropathie veroorzaken. Deze aandoening ontstaat onder meer door schade aan de zenuwen als gevolg van de chemotherapie. Dat kan onder andere krachtverlies, tintelingen, een doof gevoel en pijn veroorzaken, vooral in handen en voeten. Bortezomib en thalidomide zijn voorbeelden van medicijnen die polyneuropathie kunnen veroorzaken. Daarnaast komen bijwerkingen als slaperigheid, een verhoogde kans op infecties zoals gordelroos en trombose voor. De nieuwere medicijnen die bij multipel myeloom gebruikt worden, zijn vaak effectiever en geven minder bijwerkingen. Deze middelen zijn echter vaak alleen beschikbaar voor patiënten die al eerder behandeld zijn. 

Ondersteunende behandelingen

Naast het bestrijden van de ziekte zelf, kan uw  arts een aantal ondersteunende behandelingen voorstellen. Deze behandelingen zijn erop gericht de gevolgen van de ziekte zo veel mogelijk te bestrijden.  Dit is een greep uit die ondersteunende behandelingen:  

• Bestraling om ernstige botpijn tegen te gaan.
• Bloedarmoede kan worden bestreden met bloedtransfusies of het toedienen van erytropoiëtine (EPO), een hormoon dat de aanmaak van rode bloedcellen stimuleert.
• Een transfusie van bloedplaatjes kan een tijdelijk tekort aan deze cellen opvangen. Zo'n tekort kan bijvoorbeeld na chemotherapie ontstaan.
• Groeifactoren kunnen de aanmaak van witte bloedcellen, nodig voor de afweer tegen infecties, weer stimuleren.
• Voor de behandeling van een te hoog calciumgehalte in het bloed zijn effectieve medicijnen ontwikkeld, zogenaamde bisfosfonaten. Ook botontkalking is nu enigszins te bestrijden.